EXPO LA PILE

Eerst werd de EXPO La Pile gerealiseerd in het voorjaar van 2019. Hierin werd het werk van 14 elektriciteits-pioniers in de kijker gezet, wa als inspiratiebron diende voor La Pile-activiteiten. De EXPO volgt de weg van het stopcontact naar de energiebronnen. Het belicht de huidige tekortkomingen en tegenstrijdigheden van het elektriciteitssysteem: energie die van ver wordt aangevoerd met enorme elektriciteitsverliezen, een geliberaliseerd en gecentraliseerd systeem, toenemende elektrificatie en tegelijkertijd een desastreus milieueffect en ongelijke toegang tot hernieuwbare energie. Bovendien presenteert de Expo experimentele praktijken en nieuwe manieren van samenwerking tussen actoren, waaruit blijkt dat een alternatief elektriciteitssysteem mogelijk is.

Deze EXPO, die door Brussel en daarbuiten trekt, is een eerste middel geweest om een breed publiek te informeren en vooral te inspireren om een actievere en constructievere rol te spelen in het elektriciteitssysteem. Een tafel in het midden van de tentoonstelling wordt bij verschillende gelegenheden gebruikt voor workshops, discussies en uitnodigingen om na te denken over nieuwe samenwerkingen.

De EXPO in het Volkshuis van Sint-Gillis in februari 2020, die gekoppeld was aan een programma van ‘evenements electrique’, bracht La Pile in de Brusselse Zuidwijk echt op gang.

RENCONTRES ELECTRIQUES

Tijdens de rondleidingen, uitwisselingen, workshops en debatten is het thema "energiegemeenschappen", d.w.z. groepen burgers die collectieve projecten opzetten waarbij energie een rol speelt, diepgaand besproken en geanalyseerd, zowel met buren als met deskundigen en politieke besluitvormers.

Wat velen verbijstert is dat niemand precies weet wat de regels zijn voor zo'n gemeenschap. Wat we wel weten is dat we binnenkort niet meer alleen passieve gebruikers van elektriciteit zullen zijn, maar dat we, door ons te organiseren, echte spelers in de sector kunnen worden. Terwijl we het met elkaar bespreken groeit het idee. Voor sommige inwoners betekent dit een unieke kans en een dringende noodzaak om samen te komen.

Zo ontmoetten wij Mohammed, een elektricien en loodgieter uit de wijk Quartier Midi, tijdens een conferentie-debat waarin het begrip energiegemeenschappen werd geïntroduceerd. Voor hem moesten we ambitieus zijn en ons organiseren. Zonne-energie moet voor iedereen beschikbaar zijn. Als buurt moeten we dingen kunnen organiseren waar we trots op zijn en een voorbeeld stellen. Inspirerend is de getuigenis van Christian Bansenga, een inwoner van Destrier in Evere, die erin slaagde zijn hele sociale woonwijk ervan te overtuigen zich te organiseren om fotovoltaïsche panelen te installeren. Dat is ook de mening van Pascale, een andere bewoonster van de wijk, die een pioniersrol vervulde door 10 jaar geleden al panelen te installeren, maar die betreurt dat anderen er niet van kunnen profiteren door gebrek aan informatie, middelen of middelen. Voor haar heeft het geen zin dat ieder in zijn eigen hoekje dingen doet, maar moeten kennis, ideeën en zelfs de energie zelf, die wij niet gebruiken, worden gebundeld.

Wat als de Quartier Midi de eerste zou zijn die zo'n energiegemeenschap zou vormen en haar energie zou delen, en/of andere voordelen die daaruit zouden voortvloeien? Het zou als voorbeeld kunnen dienen voor andere buurten. De eerste ideeën voor initiatieven en experimenten werden geboren tijdens een eerste ontmoeting met Pascale en Mohammed. En zo begonnen de dingen te gebeuren. In een mum van tijd werd La Pile een cluster van initiatieven, een leertraject, een experiment met burgerelektriciteit en een buurtmobilisatie-actie. In nauwelijks twee weken tijd werd een hele buurt, via 3000 brieven die via een ronde langs de dozen werden verspreid, uitgenodigd om een eerste bijeenkomst bij te wonen om zich te organiseren als een buurt-"krachtcentrale".

Onder de naam "Centrale Electrique Midi" (voorlopige naam) worden alle buren uitgenodigd om : "samenkomen met alle mensen in de buurt die al hun eigen energie produceren en al diegenen die dat willen maar niet echt weten hoe ze het moeten doen, om informatie en ervaringen te kunnen uitwisselen, om zoveel mogelijk goedkopere, lokale en groene elektriciteit te krijgen, die van ons is, en waardoor we nieuwe solidariteiten tussen buren zullen kunnen creëren. "

Op 30 juni zijn een veertigtal mensen, met zeer uiteenlopende profielen (zowel eigenaars als niet-bezitters, van de jongsten tot de oudsten en uit verschillende sociale groepen), bijeengekomen in de Tri Postal, een gemeenschapsruimte in de wijk, met het oog op sanitaire maatregelen. Aanwezig zijn onder meer: een vertegenwoordiger van de plaatselijke scoutsgroep, diverse vertegenwoordigers van organisaties, bewoners en winkeliers die al generaties lang in de buurt wonen, activisten, nieuwsgierigen,...

In het midden van de zaal bevindt zich een grote plattegrond van de wijk waarop de belangrijkste elementen van het elektriciteitsnet zijn aangegeven (net en laagspanningscabines), zodat iedereen zich met behulp van stickers kan situeren en de beschikbare productiebronnen kan aangeven. Er werden ook computers ter beschikking gesteld om onze verklarende videoclips te bekijken, gaande van het installeren van fotovoltaïsche zonnepanelen in flatgebouwen tot het delen van energie, om iedereen te inspireren en de gelegenheid te geven vragen te stellen.

Het doel van de avond is om de mogelijkheden van collectieve actie en wederzijdse hulp te delen en te verkennen. Er is ook een vertegenwoordiger van Homegrade aanwezig om eventuele technische vragen te beantwoorden. Via getuigenissen van bewoners, via ideeën van collectieve oplossingen, dromen of ideeën van initiatieven, diende deze avond om de balans op te maken van een heleboel onderwerpen in verband met de elektriciteit van de wijk en een reeks vragen die nog gegraven zouden moeten worden: soms praktische vragen ("welke zijn de goede plannen om te weten of we willen gaan produceren? Tijdens de avond bleek dat er een reële behoefte bestaat om kennis en ideeën te blijven uitwisselen en delen, maar ook om gemeenschappelijke doelstellingen en beweegredenen beter te omschrijven. Het was de katalysator van een nieuwe energiegemeenschap in het lager gelegen gebied van Sint-Gillis.

EEN GEÏNTEGREERDE AANPAK

Met een kleine groep zijn we tijdens de zomer opnieuw op een meer informele manier bijeengekomen om ons project en onze ambities te verduidelijken. Wij zijn het ermee eens dat energie verder moet gaan dan infrastructuur en technologie en wij zien in een wijk-energiegemeenschap een reëel potentieel om toegevoegde waarde te creëren en een concrete impact te hebben voor de bewoners van de wijk, wat niet alleen kan bijdragen tot de duurzame ontwikkeling van de wijk, maar ook tot de sociale en misschien zelfs economische ontwikkeling ervan. Deze geïntegreerde aanpak vormt de leidraad bij onze keuze van projecten en acties. Wij zien onze gemeenschap niet alleen als een manier om anders te produceren en te consumeren (lokaler, groener, goedkoper), maar ook als een manier om onszelf te organiseren; een manier om verbanden te leggen die voorheen niet bestonden; een manier om als buurt een gewicht en een stem te hebben.

Het is in deze geest dat wij ook besluiten een brief te schrijven aan het wijkcontract, om onze visie op energie als potentiële hefboom voor de ontwikkeling van de wijk te delen.

"PILONE"

Na een lange zomer komen een paar buren samen op een buurtfeest (30 augustus) en voor een discussieavond in de DK-kamer, een gedeelde ruimte voor verschillende collectieven die werken aan veerkracht (8 september). De centrale vraag is: hoe kunnen we beginnen met het concreet realiseren van onze gemeenschappelijke wens (eind juni duidelijk verwoord op de Tri Postal) om samen te komen en te mobiliseren om de productie van groene, lokale en goedkopere energie in de buurt te verhogen, met als doel de voordelen te delen onder de buren, of ze nu producenten van deze energie zijn of niet?

Het resultaat van de besprekingen is een 5-punten actieplan

Een vaste kern van een tiental buren is gemotiveerd om het project een stap verder te brengen. Terwijl de vorming van een energiegemeenschap beetje bij beetje inderdaad een complex proces blijkt te zijn, met meerdere lagen van vragen die velen kunnen afschrikken, en daarbovenop nog een tweede insluiting op de deur klopt, worden kleine werkgroepen gevormd om verschillende aspecten te onderzoeken: COM-campagne, potentiëlenkaart, simulaties van gegevens/uitwisseling, vragenlijst,...

Tijdens verschillende bijeenkomsten onder het genot van een warme drank op het Bethlehemplein in oktober rees de vraag: moeten we iemand in dienst nemen die verstand heeft van de technische aspecten van het project (het delen van berekeningen en simulaties, het in kaart brengen van het wijkpotentieel, enz.) Jan, een energie-ingenieur die ook de zoon is van een paar buren die op de bijeenkomst van Tri Postal aanwezig waren, zal zich bij het team voegen.

Elke donderdag om 12.00 uur wordt een vast tijdstip aangewezen om informeel bijeen te komen en nieuwe ideeën en vorderingen te bespreken. Aangezien telewerken ons allemaal thuis in de buurt houdt, voelt een gezellige lunch bij DK met constante updates en brainstorms goed, zelfs als we 2 meter uit elkaar praten.

Eind oktober waren we gedwongen over te schakelen op videomodus. Het is niet voor iedereen ideaal, maar we combineren de middelen die voorhanden zijn: uitwisseling van e-mails, 1 op 1 ontmoetingen op het plein met warme dranken, telefoongesprekken,... Zo komen we tot een naam voor onze groep: "PILONE", verwijzend naar de zuil die de verschillende elementen van het elektriciteitsnet last en ondersteunt en de energiestromen verdeelt. ![Uploading file...]()