Burgers pakken stroom

Debat La Pile @ BOZAR

12.05.2019

Wat kunnen we doen om te voorkomen dat onze elektriciteit onnodig van ver weg komt? We kunnen bijvoorbeeld onze eigen elektriciteit gaan produceren, of deze efficiënter gebruiken en delen wat we niet nodig hebben. Maar waar beginnen we? Wat zijn de kansen en gevaren van een lokaal stroomcircuit? En waar halen we de energie vandaan?

Dit zijn de vragen die de inwoners van de Brusselse Midi-wijk, een van de dichtstbevolkte en meest verstedelijkte gebieden van het land, moeten beantwoorden. Vragen die zelfs de dappersten onder de Zuidwijkers doen aarzelen. Gelukkig beginnen ze niet van nergens. Er wordt in ons land heel wat afgeëxperimenteerd, en er is ondertussen al aardig wat kennis, ervaringsdeskundigheid en beleid opgebouwd over stroom in eigen handen nemen.

Vier experten en beleidsmakers, Joël Solé (Leefmilieu Brussel), Dirk Vansintjan (Rescoop.eu en Ecopower) en Leen Govaerts (Energyville) gingen, onder de (ervarings-)deskundige leiding van John Vandaele (Energent, Mo Magazine) kwamen op 12 mei samen in Bozar in Brussel en gingen in debat over de resultaten van het exploration game en over welke rol burgers hebben in de elektriciteit van de toekomst, .

Een must voor iedereen die zich soms kritisch afvraagt wat er achter onze stopcontacten gebeurt!

We leerden onder meer dat een nieuwe Europese richtlijn op het punt staat de elektriciteitsmarkt door elkaar te schudden en dat we op een beslissend kantelpunt staan in de organisatie van het energiesysteem. Op politiek en juridisch vlak zijn de zaken aan het veranderen... Volgens Europa worden we nu actoren, terwijl we vroeger alleen maar consumenten waren. Het is nu aan ons om te bepalen wat dat betekent...

In Brussel weten we ook dat er een regulatorische "zandbak" is opgezet om de deur naar innovatie te openen en nieuwe configuraties in de elektriciteitsmarkt te testen. We kunnen nu al veel dingen uitproberen, thuis en in de buurt: energie produceren, opslaan, collectief delen,... en zo gemeenschap vormen, rond elektriciteit.

Maar nu we allemaal potentieel 'actoren' worden, worden de traditionele rollen van leveranciers, beheerders en regelgevers onderuitgehaald. Ons aanvankelijk sterk gecentraliseerde systeem maakt plaats voor meer experimenteren en decentralisatie waarbij elk van de spelers zijn plaats moet herdefiniëren, nieuwe financieringsbronnen moet ontdekken, nieuwe partnerschappen moet creëren, zijn rechten en plichten moet heroverwegen, enz. Dit is een echte uitdaging, maar biedt ook kansen!

Een van de grote puzzels zijn de nieuwe bestuursmodellen ... Hoe werkt een gedecentraliseerd productiemodel? Wie beslist er? Hoe worden we beschermd? Wat doen we als we geen eigen dak boven ons hoofd hebben, maar toch mee willen doen? Wat kunnen we verwachten in een mede-eigendom?

Er zijn ook de financieringsmodellen. Hoe financieren we dit nieuwe systeem? Hoe worden de investeringen verdeeld? Hoe organiseren we ons in een armere buurt? Hoe creëren we solidariteitsmechanismen tussen degenen die kunnen produceren en degenen die dat niet kunnen? Kunnen we ons een toekomst voorstellen waarin de kosten op een voor iedereen eerlijke manier worden verdeeld?

We zullen het begrepen hebben, er wacht ons een berg vragen en we zullen moeten testen, observeren en spelen met het mogelijke om zo tot een evenwicht te komen. Aangezien het juridische kader nog moet worden gedefinieerd, is het aan ons om antwoorden te beginnen schetsen op de vragen die zich aftekenen. We zullen het niet alleen kunnen, maar we zouden ons kunnen organiseren onder verschillende actoren: overheden, bedrijven, burgers...

Eén ding is zeker: de tijd is gekomen om de kwestie van elektriciteit weer in handen te nemen als burgers. Het uitvinden van nieuwe elektrische praktijken in onze wijken creëert de mogelijkheid om winst lokaal te houden, zowel sociaal als economisch. Een kans die we echt moeten grijpen!

Tijdens het debat komen al verschillende ideeën naar voren: het isoleren van al onze gebouwen om de behoefte aan verwarming zoveel mogelijk te beperken en zo onze elektriciteitsrekening te verlagen, het veranderen van onze consumptiegewoonten, en waarom zouden we onze al te energieverslindende apparaten en gewoontes niet opzij schuiven? Dit zijn allemaal vragen die we ons collectief zullen moeten stellen, in onze eigen straten en wijken.

Nu is het tijd om te beginnen met de volgende stappen: experimenteren en nadien onze experimenten opschalen, zodat we een structurele verandering kunnen teweegbrengen...

Wat kunnen wij doen om onze elektriciteit niet meer van nodeloos ver te laten komen? Met die vraag zitten bewoners de Brusselse Zuidwijk, een van de dichtst bevolkte en meest bebouwde buurten van het land. We kunnen zelf elektriciteit gaan produceren, zuiniger omspringen met wat we gebruiken, en delen wat we niet nodig hebben. Maar hoe begin je daar aan? Wat zijn de kansen en gevaren van een lokale stroomkring? En waar haal je de energie vandaan?

Vragen die zelfs de dappersten onder de Zuidwijkers doen aarzelen. Gelukkig beginnen ze niet van nergens. Er wordt in ons land heel wat afgeëxperimenteerd, en er is ondertussen al aardig wat kennis, ervaringsdeskundigheid en beleid opgebouwd over stroom in eigen handen nemen.

Vier van die experten, ervaringsdeskundingen en beleidsmakers gaan op 12 Mei in Bozar met elkaar in gesprek. Leen Govaerts (Vito/Energyville), Dirk Vansintjan (Ecopower en Recoop) en Joël Solé (Leefmilieu Brussel) geven onder de inschikkelijke leiding van John Vandaele (Mo* en EnerGent) hun kijk op heden en toekomst van burgerstroom in stedelijke context. Het belooft te gaan over zonnepanelen en windturbines, over opslaan en afstaan, en over hoe we alleen maar beter kunnen doen dan we totnogtoe bezig waren. Kortom een must voor iedereen die zich wel eens kritisch afvraagt wat er achter het stopcontact gebeurt?

Burgers pakken stroom